Zabiegi na wędzidełkach

Wędzidełka warg i języka to pasma tkanki łączące wargę lub język z wyrostkiem zębodołowym, z którymi wiążą się nierzadko nieprawidłowości takie jak: wędzidełka położone zbyt blisko zębów, zbyt krótkie lub grube, mające szkodliwy wpływ na przyzębie, estetykę uzębienia, ustawienie zębów czy utrzymanie protez ruchomych. Przykrótkie wędzidełko podjęzykowe jest częstą zmianą anatomiczną w budowie jamy ustnej. Występuje z częstością około 1:2000 urodzeń i zdarza się, że występuje rodzinnie.

Przerośnięte wędzidełko języka:

• Sprzyja rozwojowi choroby przyzębia, zanikom kostnym i odkładaniu się kamienia nazębnego.
• Wpływa również na zanik blaszki kostnej siekaczy dolnych od języka, może przesuwać zęby powodując przemieszczenie lub wychylenie.
• Dziecko z przykrótkim wędzidełkiem ma liczne wady wymowy, do najczęstszych zaburzeń zaliczamy seplenienie między zębowe trzech szeregów, gdzie język w trakcie artykulacji wsuwa się między zęby. Niewłaściwa długość wędzidełka ogranicza ruchy języka, co w konsekwencji prowadzi do utrwalenia nieprawidłowego wzorca połykania oraz powoduje liczne wady wymowy.

Przerośnięte wędzidełko języka doprowadziło do:

• zaniku blaszki kostnej wyrostka zębodołowego od strony języka w okolicy zębów siecznych dolnych – choroba przyzębia zębów siecznych (paradontoza)
• nadmiernego osadzania się kamienia
• stanu zapalnego dziąsła (rozpulchnienia i krwawienia z dziąsła)
• starcia powierzchni siecznej zębów przednich
• przemieszczenia się zębów
• wychylone zęby sieczne
• starcie siekaczy

Pull syndrome

Pull syndrome – pociąganie przez wargę wędzidełka powoduje zanik kości i odsłonięcie szyjek zębowych

Doprowadza do powstania diastemy – przerwy. między górnymi jedynkami. Korekta powyższych nieprawidłowości to przedmiot zabiegów na wędzidełkach. To prosty, wykonywany w znieczuleniu miejscowym zabieg podcięcia zbyt krótkiego wędzidełka zmniejszającego ruchomość języka czy warg. Przerośnięte wędzidełko wargi górnej

Wędzidełko wargi górnej jest to pionowy fałd błony śluzowej w kształcie trójkąta, biegnący w linii środkowej od wewnętrznej powierzchni wargi do zewnętrznej powierzchni wyrostka zębodołowego szczęki. Dzieli on górny przedsionek jamy ustnej na część prawą i lewą.

Zimny nóż elektrochirurgiczny Carlo de Giorgi (diatermia)

Przy pomocy noża elektrochirurgicznego można wykonywać cięcia wędzidełek bez nacisku. Końcówka instrumentu łatwo przenika przez tkankę, umożliwiając przeprowadzenie precyzyjnego, prawie pozbawionego krwawienia cięcia, z możliwością stałej kontroli operowanego miejsca. Dzięki temu urządzeniu występuje wyjątkowo krótki czas gojenia i redukcja do minimum tworzenia się tkanki bliznowatej u pacjenta.

Głównym celem zabiegów w nowoczesnej elektrochirurgii jest uzyskanie czystego cięcia lub koagulacji z minimalnym wytworzeniem ciepła ubocznego, gdyż jest ono odpowiedzialne za efekty niepożądane.
W periodontologii i chirurgii diatermia najczęściej wykorzystywana jest do zabiegów na wędzidełkach centralnym i bocznych, do gingiwektomii i gingiwoplastyki. Przerost dziąseł może być spowodowany ekotopowym lub niecałkowitym wyrzynaniem zębów, leczeniem ortodontycznym, farmakoterapią, niewłaściwą higieną jamy ustnej. Zastosowanie elektrochirurgii przy estetycznej korekcie tzw. uśmiechu dziąsłowego.

Diastema prawdziwa u dziecka

Niskie położenie przyczepu wędzidełka wargi górnej obserwowane w uzębieniu mlecznym może samoistnie podwyższyć się po wymianie siekaczy. Często następuje wtedy także zamknięcie diastemy. Utrzymanie się niskiego przyczepu wędzidełka w uzębieniu mieszanym po wyrznięciu wszystkich siekaczy jest określane terminem przetrwałego wędzidełka wargi górnej.

Wady rozwojowe wędzidełek wargi górnej w postaci przerostów i nieprawidłowo zlokalizowanych przyczepów mogą stwarzać problemy ortodontyczne, periodontologiczne, logopedyczne, protetyczne oraz natury estetycznej.

Przerośnięte, o niskim przyczepie wędzidełka wargi wymagają leczenia chirurgicznego ze wskazań ortodontycznych, logopedyczne, periodontologicznych, protetycznych i estetycznych.

• Niski przyczep wędzidełka wargi górnej jest przyczyną diastemy prawdziwej w uzębieniu mlecznym lub stałym . Niskie i przerośnięte wędzidełka wargi górnej w uzębieniu mlecznym powinny być obserwowane. Szerokie, wachlarzowate wędzidełka czasami ulegają urazom i stanom zapalnym. Jest to spowodowane ich mechanicznym uszkadzaniem podczas pracy mięśni okrężnych ust oraz zaleganiem resztek pokarmowych w fałdach wędzidełka.
• Towarzysząca im próchnica na powierzchniach przyśrodkowych centralnych siekaczy może doprowadzić do przewlekłych stanów zapalnych i przerostów brodawek . W takich wyjątkowych, powikłanych przypadkach interwencja chirurgiczna jest już wskazana w uzębieniu mlecznym. W innych sytuacjach należy unikać wczesnych zabiegów. Diastema o szerokości poniżej 2 mm na ogół zamyka się samoistnie po wyrznięciu stałych siekaczy i kłów. Szersza może być wskazaniem do chirurgicznej korekty wędzidełka wargi.
• Niski przyczep wędzidełka wargi górnej w uzębieniu mlecznym jako przyczyna diastemy, próchnicy na powierzchniach przyśrodkowych siekaczy i przewlekłego zapalenia brodawki międzyzębowej.
• Problemy periodontologiczne związane są z powstawaniem zmian zanikowych w przyzębiu przyśrodkowych siekaczy, co objawia się recesją dziąseł. Klinicznym zwiastunem przyszłych zmian w przyzębiu jest objaw pociągania (pull syndrome) – przy pociąganiu wargi górnej do przodu i do góry obserwuje się anemizację błony śluzowej dziąsła przyczepionego i wolnego . Objaw ten jest wskazaniem do profilaktycznego podcięcia wędzidełka w celu uniknięcia późniejszych powikłań periodontologicznych.
• Ponadto korekta przyczepu wędzidełka ułatwia utrzymanie prawidłowej higieny tej okolicy jamy ustnej .
• Objaw pociągania (pull syndrome) – anemizacja błony śluzowej dziąsła przyczepionego.
• Niski przyczep przerośniętego wędzidełka wargi górnej może powodować utrudnioną wymowę głosek przedniojęzykowych.
• Nieprawidłowy przyczep i przerost wędzidełka wargi górnej często bywa przyczyną słabszego utrzymania górnej protezy, wskutek jej spychania. Zabieg chirurgiczny u takich pacjentów znacznie poprawia warunki pola protetycznego.
• Niskie, przerośnięte wędzidełko górnej wargi w powiązaniu z diastemą jest postrzegane przez pacjentów jako defekt estetyczny. Dotyczy to zwłaszcza osób z dziąsłowym typem uśmiechu (gummy smile, gingival smile), kiedy to podczas szerokiego uśmiechu widoczne jest więcej niż 2 mm dziąsła brzeżnego, z silnie uwypuklonym wędzidełkiem.

dr Aleksandra Gabren